Waarom deze valentijnsactie er moest komen!

Een mijlpaal! Vandaag is onze lieve, mooie, creatieve en sociale dochter Yara jarig. Of zoals wij dat zeggen: Yara is Yaarig! Yara werd op 7 maart 1997 geboren na een fijne zwangerschap. Zij maakte mij voor het eerst moeder, vandaag 25 jaar geleden. Een kwart eeuw geleden dus! Een echte mijlpaal wat mij betreft. Zoiets vraag je toch niet?! Ik was 21 jaar toen ik zwanger werd en 22 jaar toen Yara werd geboren. Net als toen zeg ik er nu bij: mijn zwangerschap was een zeer bewuste keuze. Ergens is het triest dat ik dat erbij vermeld, toch? Dat ik mij verantwoord over het feit dat wij heel bewust zo jong voor een kindje kozen. Dat komt echt voort uit het feit dat ik tijdens mijn zwangerschap en de jaren daarna heel vaak de zeer ongepaste vraag kreeg: ‘Het is zeker een ongelukje?’ Niet eens echt een vraag dus maar meer een aanname. Gelukkig kon ik dan vol trots antwoorden: ‘Nee, dit kindje is met veel plezier gemaakt en zeer gewenst!’ Het blijft natuurlijk bizar dat ik een soort uitleg verschuldigd was. Maar ik deed het toch, te verlegen en nog niet assertief genoeg om mij te weren tegen al die brandende blikken op mijn dikke buik en al die rotvragen en opmerkingen die ik moest verduren.

De dag dat ik mijn vader verloor Het was dinsdag 13 januari 2009. Ik zat lekker te werken op mijn kantoor toen rond 9.15 uur de telefoon ging. Op het scherm van de telefoon zag ik dat het mijn vader was. Ik dacht nog: 'Hij belt nooit zo vroeg op de dag! Is er misschien iets?' Het bleek mijn stiefmoeder die mij echt nooit belde (onze band was op z'n zachtst gezegd 'niet zo fijn'). Half schreeuwend aan de andere kant van de lijn: 'Dees, je moet komen! Je vader heeft een ongeluk gehad!' In een split second wist ik dat hij geen ongeluk had gehad maar dat hij dood was. Ik voelde dat tot in het diepste van mezelf. Ik hoor mezelf nog vragen of ik naar het ziekenhuis moet rijden of haar eerst thuis op moet halen. 'Nee, kom hier maar heen.' Half rennend naar beneden bel ik Danny: 'Papa heeft een ongeluk gehad, hij is dood! Je moet komen!' Meer dan dat kon ik niet vertellen omdat ik werkelijk nog niets wist. Ik schoot in mijn jas en scheurde naar hun huis op zoek naar antwoorden. Op zoek naar mijn dode vader... Een dodemansrit De rit naar hun huis duurt normaal zo'n 12 minuten. Het kan ook in 5 minuten wist ik die dag. Ondertussen schoten mijn gedachten alle kanten op: 'Wat als ik het nou fout heb, dan leeft hij dus gewoon nog! En als hij nou wel een ongeluk heeft gehad, hoe tref ik hem dan aan en waarom moet ik dan niet naar het ziekenhuis komen maar naar hun huis?' Tegen beter weten in hield ik mezelf voor dat hij gewoon nog leefde en dat ik hem zo zou zien. Ik kon hem niet ook verliezen! Nog twee rotondes en dan ben ik er, dan hoor ik wat er aan de hand is... nog een laatste bocht naar rechts en bocht naar links... Wat zie ik daar?! Een politieauto op de oprit! Een politieauto op de oprit is slecht nieuws. Heel slecht nieuws... Had ik stiekem nog een klein beetje hoop dan was die bij deze direct weg. Ik vlieg zowat de auto uit het huis in. Stiefmoeder deed open en op mijn vraag waar papa was kon ze mij enkel met een handgebaar doorsturen naar de twee politieagenten verderop in de kamer. Het zal je werk maar zijn, een verwilderde binnenstuivende vrouw van 34 jaar oud vertellen dat haar vader dood is. Want dat is wat er gebeurde toen ik ze vroeg waar mijn vader was. Slecht nieuws gesprekken 'Je vader heeft tijdens het autorijden een hartstilstand gekregen. We hebben hem dood aangetroffen in zijn auto. Tijdens zijn hartstilstand heeft hij een jongen aangereden.' Ik heb ze ijzig kalm verteld dat dit een fout was en dat mijn vader niet dood kon zijn. Dat hij dit nooit zou doen. Ze hadden vast de verkeerde familie dit slechte nieuws gebracht. Maar natuurlijk klopte dit verhaal wel, ik had het allang gevoeld. Ik wilde naar mijn papa toe, direct! Dat bleek helaas niet zomaar te kunnen aangezien we ineens met allerlei protocollen te maken hadden omdat hij tijdens zijn dood een ongeluk had veroorzaakt. Mijn vader mochten we zo snel als mogelijk was gaan identificeren (serieus ja!) bij de uitvaartondernemer. Als een zombie liep ik naar buiten. Frisse lucht, ik had frisse lucht nodig. En Danny. Hij was inmiddels bijna bij mijn vaders huis. Ik vertelde hem het verschrikkelijke nieuws. Dikke tranen en ongeloof aan beide kanten van de lijn. Hij was ook zo gek op mijn vader. Danny zou mijn zusje bij haar thuis ophalen. Zij wist nog nergens van dus hij moest haar het verschrikkelijke nieuws vertellen, ik kon dat niet. Ik ben hem nog steeds zo dankbaar dat hij dit wilde doen, zo'n zware taak. Nadat ik mijn beste vrienden had gebeld en mezelf hoorde uitspreken dat mijn vader dood was drong het langzaamaan steeds meer tot mij door. Ik zou mijn vader nooit meer levend zien. Ik was toen al vele vrienden en familieleden verloren aan de dood maar nog nooit mijn vader! Mijn held, mijn allerliefste vader. Dood! Dit papa's kindje had geen papa meer. Die o zo herkenbare knop in mezelf ging om: dit is te zwaar om te handelen nu, ik ga wel dingen regelen. In de regelstand nam ik de taak op mij om mijn families op de hoogte te brengen. Mijn vader was de jongste thuis, het enige broertje. Mijn oom belde mijn tantes en ik belde wat nichten en neven aan vaders- en moederskant. Vlak daarna kwamen Danny en mijn zusje aan bij mijn vaders huis. Toen was ik het totaal kwijt. Zo alleen... Intens verdriet op de oprit, armen om elkaar heen. Oerkreten en tranen, snikken en snot. Had ik me tot die tijd nog redelijk in weten te houden, dat was toen ik mijn grote liefde en mijn zusje zag compleet weg. Geen houden aan. En toen moesten we nog mijn vader gaan 'identificeren'... Ik schrijf het bewust tussen aanhalingstekens omdat het net zo bizar was als dat het klonk toen de politieagenten het vertelden. Ik kan heel kort zijn over wat er in het rouwcentrum gebeurde, het was de hel. De aanblik van je lieve vader op een koude ijzeren tafel met een laken tot aan zijn hals was barbaars en misselijkmakend. Mijn maag keerde zich letterlijk om. Hij was het echt. Er zat alleen een grote blauwe plek op zijn hoofd van de klap op het stuur na zijn aanrijding. Verder was hij gelukkig vooral zichzelf. Maar al zo koud. Ik vond de gedachte dat hij daar al zolang alleen lag echt verschrikkelijk. Hij was helemaal alleen overleden zonder dierbaren om zich heen. Pas later hoorden we waarom hij niet gereanimeerd was toen ze hem vonden. Hij bleek na de aanrijding opzij gevallen te zijn naar de bijrijdersstoel. Omdat hij een hoge auto had was hij niemand opgevallen. Bizar als je bedenkt dat er heel veel omstanders rondom de aangereden jongen stonden. Pas toen iemand zich afvroeg wie de veroorzaker van het ongeluk was zijn ze gaan zoeken en kijken in zijn auto. Toen was alle hulp voor mijn vader allang te laat natuurlijk. De gedachte dat hij misschien geholpen had kunnen worden heeft mij heel lang erg bezig gehouden. Ik zou nog zoveel meer kunnen vertellen over de rest van deze dag. Hoe ik mijn twee kinderen moest vertellen dat hun lieve opa overleden was. En wat er na die dag allemaal nog meer gebeurde maar ik houd het hierbij. Waarom ik dit deel Nooit eerder deelde ik zo uitgebreid en openhartig mijn verhaal over de ochtend van het verlies van mijn vader. De dag dat ik een wees werd. Vandaag doe ik dat wel. Elk mens heeft zijn eigen verliezen en verdriet, zijn angsten, zorgen en pijnen. Ik ben niet alleen maar een rouwcoach maar ook een mens. Mijn cliënten delen veel van hun verhalen met mij. Ik deel, daar waar het past en waar het iets toevoegt voor de cliënt, ook weleens iets over mijn eigen verliezen. Ter ondersteuning, troost, herkenning en erkenning. Hoeveel kennis ik over rouwen ook heb vergaard tijdens mijn opleiding en daar buitenom, het allermeeste leer ik van mijn eigen verlies- en rouwervaringen. Jullie mogen daar ook van leren! Voor wie wil zal ik vaker eigen verhalen delen. Zoals ik ook mijn cliënten adviseer: rouw als het rauw voelt en deel als je wilt delen. Er is altijd iemand die luistert! Heb het goed en koester je dierbaren. Het kan zomaar anders zijn.

Wat doet een Rouwbegeleider eigenlijk? Zeg eens eerlijk, moest je een beetje lachen om dat afleggen? Ik wel namelijk toen ik deze reactie kreeg. Best hard zelfs want ik ben een beelddenker en zie zoiets dus meteen voor mij. Deze man kon er zelf ook hartelijk om lachen toen ik uitlegde wat ik dan wel deed. Ik kan je geruststellen hoor, als rouwbegeleider doe ik veel met mijn cliënten maar ze netjes afleggen is toch echt geen onderdeel van mijn begeleiding. Bier of bolletjes? Het geeft denk ik wel aan dat niet iedereen helemaal begrijpt wat ik precies doe, rouw begeleiden. En deze man was echt niet de eerste die dacht dat ik een uitvaartbegeleider ben. Zo is mij ook al eens de vraag gesteld of ik soms ook midden in de nacht gebeld wordt voor een afspraak. Ook daar kan ik nee op antwoorden. Mijn cliënten bellen gewoon netjes overdag of ‘s avonds. En of het klopt dat tegenwoordig steeds meer nabestaanden voor bitterballen en lekkere nootjes kiezen in plaats van koffie en cake. Ik heb geantwoord dat dat wel mijn persoonlijke voorkeur heeft maar dat ik niet weet of iedereen daar in mijn regio op hoopt. Bij mijn moeder 28 jaar geleden waren er koffie en broodjes, dat was normaal en er viel nog niet echt te kiezen. Bij mijn vader 12 jaar geleden hebben we op hem geproost met bier en bitterballen! Dat beviel veel beter kan ik je zeggen en dat was ook zoals hij het had gewild. Bij mijn familie in Brabant krijgen we de laatste jaren steeds vaker worstenbroodjes na afloop van de dienst. Mooi toch hoe iedere streek z'n eigen invulling geeft aan een uitvaart. Spraakverwarring Rouwbegeleider dus en geen uitvaartbegeleider. Ik snap het ook wel een beetje hoor. De dood, overlijden en rouw, dan klinkt het al snel als een uitvaartbegeleider. Het is en blijft toch een beroep waar je niet veel over hoort. Maar ook eentje waar je liever niet over praat. Toch? Alles rondom deze thema’s is nog steeds één groot taboe. En dat is zó ontzettend jammer. En onnodig. Laten we het nou toch eens wat bespreekbaarder maken allemaal! Niet voor mij, maar voor iedereen die hulp bij zijn of haar rouwproces nodig heeft. Ik overweeg soms om mezelf voortaan Rouwcoach te noemen. Dat lijkt mij veel minder verwarrend, toch? Wat doe ik dan wel?! Voor wie het nog niet precies weet, er zijn dus mensen zoals ik, rouwbegeleiders, die er hun levensmissie van hebben gemaakt om mensen zoals jij (misschien?) te helpen in het rouwproces. Rouwbegeleiders die (in ieder geval in mijn geval) kunnen putten uit een zeer volle rugzak met eigen rouwervaring en een hoofd vol theoretische rouwkennis. Die je op veel verschillende manieren kunnen begeleiden, binnen en buiten de praktijk. (Zie hiervoor mijn aanbod op mijn website!) Die tijdelijk een stukje meelopen naast jouw rouwpad omdat het soms even niet meer alleen lukt. En dat, onthoudt dit alsjeblieft, is helemaal niets om je voor te schamen! Zoveel van mijn cliënten schamen zich er namelijk voor dat ze hulp nodig hebben bij hun rouwproces. NIET DOEN. Echt niet doen!! Hulp zoeken omdat het even niet meer gaat getuigd juist van heel veel kracht, van zelfliefde. Van heel goed voor jezelf zorgen! Wil je nog meer weten? Voel jij je aangesproken als het gaat over het vastlopen in je rouwproces? Blijf alsjeblieft niet in je eentje struggelen maar kom eens vrijblijvend kennismaken. Dat kost niets. Ik kan je dan alles uitleggen over mijn werkwijze en jij kan al jouw vragen voorleggen. Rouw is misschien eng, ik ben dat niet. Ik leg je dus niet af en ik serveer ook geen plakje cake bij de koffie. ;) Maar ga je mee op Rouwretraite dan krijg je wel een lekker broodje kroket tijdens de lunch. Of iets vega(n)'s als je dat liever hebt!

Een zomer van bezinning Ik weet niet hoe dat met jou zit maar ik gebruik mijn zomervakanties altijd goed. Voor mij is de zomervakantie een mooie periode om te reflecteren op het eerste half jaar en vooruit te kijken op de rest van het jaar. Wat ging goed? Waar ben ik trots op? Wat had anders of beter gekund? Heb ik mijzelf voldoende uitgedaagd? Waar ben ik (in) gegroeid? Maar ook: zijn mijn vooraf gestelde doelen van oudjaarsdag al behaald? Zo nee, wat kan ik doen om ze alsnog te behalen? Wat wil ik de rest van het jaar anders doen? Wat wil ik nog leren? En wil ik nog een cursus, training of opleiding volgen dit jaar? Eigenlijk de vragen die ik mezelf ook stel in de dagen voor oudjaarsdag. Ook al zo’n mooi moment van bezinning en reflectie. Terugkijkend op het eerste half jaar ben ik echt wel heel tevreden. Ik heb veel van mijn doelen bereikt waaronder mijn grootste doel, mijn allereerste eigen product lanceren: Mijn Rouwpakket! Grote beslissingen genomen De afgelopen weken was het erg stil op mijn social media. Ik heb ruim een maand helemaal niets gepost rondom mijn praktijk account. Ik had echt even tijd voor mezelf nodig na een enorm drukke periode waarin veel gebeurt is. Ik heb de afgelopen weken dus erg goed gebruikt om te reflecteren, uit te rusten en na te denken over een aantal zaken. Ik heb een paar grote knopen doorgehakt en grote beslissingen genomen. Ik deel ze graag met je. Van 3 ondernemingen terug naar 1! Bijna 11 jaar geleden heb ik van mijn grote passie, (improvisatie)theater maken, mijn beroep gemaakt. Ik begon met heel veel enthousiasme mijn eigen theaterbureau Dees & gene. Al die jaren creëerde ik met heel veel plezier mijn eigen typetjes, acts en voorstellingen. Samen met mijn acteurs speelde ik door het hele land op beurzen, feesten, evenementen en op straat. We kwamen op de meest bijzondere plekken. Van een petitie aanbieden op het Binnenhof en als majoor in een helikopter tijdens een bedrijfsuitje (zie de foto) tot een jarenlange zwerfafvalcampagne voor diverse gemeenten en openingshandelingen voor Friesland Campina. Mijn creativiteit kon ik enorm botvieren op kostuums, outfits, acts en bijpassende attributen. Heerlijk! En toen kwam Corona… Al mijn theaterwerk viel weg op een paar 1,5 meter acties na voor de gemeenten. Ondertussen was ik al begonnen met mijn opleiding tot rouwbegeleider. Ik wist al jaren dat ik mijn theaterwerk niet voor altijd wilde blijven doen. Wel als amateur maar niet zakelijk. Werken als rouwbegeleider was mijn missie. Ik ben dus in een versneld proces gekomen waarin ik mijn vrijgekomen werktijd heb benut om een praktijkruimte te zoeken en mijn eigen praktijk te starten. Nu mijn praktijk steeds drukker wordt heb ik de knoop doorgehakt en ben ik inmiddels gestopt met mijn theaterbureau. Een bewuste eigen keuze waar ik best even tegenaan heb zitten hikken. Ik heb namelijk altijd met zo enorm veel plezier gespeeld… Maar deze beslissing voelt zó goed! Dag Sinterklaasje! En dan mijn andere onderneming: een webshop met Sinterklaas – en Pietenkostuums. Ook daarmee ga ik stoppen dit jaar. Na ruim 8 jaar valt ook dat doek. Om dezelfde reden: alle focus op de praktijk! De komende maanden ga ik gebruiken om alles uit te verkopen en af te ronden. Dus… zoek je nog een Pietenpak? www.decemberkostuums.nl is the place to be! Kilo's knallen Hoeveel jaar mag je de smoes gebruiken dat je nog steeds last hebt van je zwangerschapskilo's? In mijn geval bijna 9 jaar. Telt dat ook? Of mag ik het nu ook op de Coronakilo's gooien? Na mijn tweelingzwangerschap bleven er heel wat kilo's zitten. Ik kwam er dan ook 32 in totaal aan! Ze waren ooit bijna allemaal weg maar vlogen er in een hectische periode met dezelfde noodgang weer aan. En nu is het klaar! Ik start half september met een Lifestyle change. Ik die een bloedhekel heeft aan sporten. Ik die graag lekker eet. Ik ga ervoor nadat ik het resultaat zag bij een van mijn cliënten. In een korte periode was ze enorm afgevallen. Zij gaf net dat zetje dat ik nodig had. Wish me luck! Weer naar school Zoals je hierboven al las wil ik mezelf graag blijven ontwikkelen, wil ik blijven groeien. Hoewel ik met mezelf had afgesproken om voorlopig even niet weer de schoolbanken in te kruipen, ga ik dat toch wel weer doen per september. Iets met het bloed kruipt… Ik ga de komende twee jaar een opleiding tot holistisch therapeut volgen. Een opleiding waar ik enorm naar uitkijk en wat volgens mij een prachtige aanvulling is op mijn bestaande (rouw)aanbod. De cliënt in z’n geheel zien met alles wat er speelt op dat moment, wat er speelde in het verleden en wat men wil voor/in de toekomst. Verder kijken dan alleen het rouwproces. Ik doe het nu al en ik wil mijn kennis daarin nog verder vergroten. Ik heb er erg veel zin in, voor mezelf en voor mijn cliënten! Via de fysio naar de camping Je leest het al, het waren geen rustige weken in mijn hoofd. Grote beslissingen rondom werk en een nieuwe opleiding die veel van mij vroegen emotioneel gezien. En dan heb ik het nog niet eens over al het werk dat er komt kijken bij het opheffen en afronden van twee ondernemingen. Pfff…. mijn hele huis staat vol met Pietenpakken en theaterspullen waar ik vanaf wil. Dat moest ergens een keertje mis gaan. En dat ging het ook! Mijn nek en schouders zijn al mijn hele leven mijn zwakke plekken. Heb ik spanning, dan zit het daar vast. En goed ook dit keer. Over holistisch kijken en lasten dragen gesproken… Danny moest op een nacht letterlijk mijn hoofd optillen om mij naar links of rechts te laten kijken. Huilen van de pijn en dat doe ik niet gauw! Gelukkig kon ik met spoed terecht bij mijn fysio. Twee dagen achter elkaar werd ik flink onder handen genomen en was ik oké genoeg om de dag daarna de caravan inclusief voortent op te bouwen op de camping. Man wat is die eerste Radler uitpuffend voor de caravan dan lekker als de hele boel eindelijk staat. Ik heb de hele week op de camping weinig tot niets gedaan. Zo moe, zo ontzettend moe! Ben jij ook klaar voor nieuwe stappen? Inmiddels ben ik alweer lekker aan het werk. Ik ben uitgerust en kijk uit naar de rest van dit jaar. De cliënten komen ook langzaamaan weer terug van vakantie en komen weer langs voor een sessie. De Rouwretraite van 16 – 18 september zit bijna vol (je kunt nog mee!) en de agenda voor de komende maanden zit weer bomvol met nieuwe activiteiten. Bekijk hem hier en lees alles over de nieuwe rouwgroepen Partnerverlies en Ouderverlies, de Jong Ouderverlies tafelgesprekken, de lotgenotenwandelingen en meer. Dus… ben jij ook klaar voor een nieuwe stap in je leven? Wil jij ook verder groeien? Meldt je dan aan voor een van de activiteiten en gun jezelf die groei binnen jouw rouwproces. Het leven kan zoveel lichter en mooier worden!

‘Het mooiste cadeau dat ik mezelf ooit heb gegeven!’ Soms zit je zo vol van iets dat je er nog niet meteen de juiste woorden aan kunt geven. Dan moet alles eerst even landen. En als je dan eindelijk de juiste woorden hebt gevonden dan ben je alweer knetterdruk met het volgende mooie project. Dit overkwam mij de afgelopen weken. Vandaag maak ik met veel plezier tijd en woorden vrij om jullie te vertellen over iets wat sommige deelnemers ‘Het mooiste cadeau aan mezelf ooit!’ noemden: onze allereerste Rouwretraite. Een van mijn grote wensen kwam uit Al jaren loop ik met de grote wens rond om meerdaagse workshops en/of trainingen te organiseren voor mensen in rouw. Uit eigen ervaring weet ik dat je in een paar dagen tijd enorm veel meters kunt maken binnen dat waar je in vastloopt of waar hulp bij nodig hebt. Je dompelt je letterlijk helemaal onder in het thema, je rouw in ons geval. Begin dit jaar kreeg mijn wens vorm toen mijn vriendin Yvonne vroeg of we niet samen iets konden organiseren. Zij als gastvrouw en yogadocente en ik als rouwbegeleider. Yvonne stelde niet alleen haar hart open voor de deelnemers maar ook haar prachtige huis! De datum voor onze allereerste Rouwretraite was al snel een feit en de eerste aanmeldingen volgden al heel snel. Corona bleek gelukkig geen dealbreaker, er was geen angst om te komen en we testten ook allemaal negatief. Niets hield ons en de vier deelnemers (1 man en 3 vrouwen) tegen om er een paar mooie en waardevolle dagen van te maken eind mei. Direct de diepte in Zoals verwacht ging de groep, na het heerlijke welkomstdiner van Yvonne, al vrij snel met elkaar de diepte in tijdens de eerste avondsessie. Als de setting en de sfeer dusdanig veilig en vertrouwd voelt dan kan dat ook. Dan is er alle ruimte en tijd voor ieders persoonlijke verhaal en emoties. Dan kan je met elkaar huilen maar ook veel lachen. Ik zet verschillende werkvormen in om deze veiligheid te creëren en te bewaken maar alle credits gaan natuurlijk naar de deelnemers die zich open durven stellen voor zichzelf en voor elkaar! De avond werd, voor wie dat wilde, afgesloten met een fijne yogasessie van Yvonne. Wat een heerlijke en ontspannen afsluiting van deze bijzondere avond! Na een drankje kroop iedereen zijn of haar vers opgemaakte bedje in. Een lange dag die omvloog De vrijdag is de langste dag van de retraite. De yogamatjes lagen er nog van de avond ervoor dus wie wilde kon zo weer plaats nemen voor de ochtend yogasessie. Na een heerlijke yogasessie en het daaropvolgende ontbijt begonnen we aan het ochtendprogramma. Elke nieuwe sessie startten we op dezelfde manier met een vast ritueel. Meteen een mooi moment om bij iedereen te checken hoe het gaat en of er iets gedeeld wil worden. Ik zal in dit blog geen compleet verslag doen van welke oefeningen en theorieën ik allemaal heb gedaan en behandeld. Dan word mijn blog echt veel te lang. Laat ik het voor je proberen samen te vatten. Er is heel veel gedeeld deze dagen, er zijn zeker rouw theorieën aan de orde gekomen maar we hebben vooral veel gedaan. We zijn dus heel praktisch aan de slag gegaan met alle rouw theorieën. Ik heet dan ook niet voor niets: Rouw in de praktijk . Want heel leuk al die theorieën maar hoe pas ik ze toe in de praktijk?! Hoe ga ik uit mijn volle hoofd en hoe kom ik bij mijn gevoel waar ik stiekem liever van weg blijf omdat daar zoveel pijn en verdriet zit? Terwijl het daar juist gebeurt! Hoe leer ik weer te leven in plaats van overleven? Hoe houdt ik mijn overleden dierbare dichtbij mij, hoe maak ik die hartsverbinding? Hoe ga ik om met die wirwar aan emoties en gevoelens? Less is more Ik had een scala aan oefeningen en materiaal klaarstaan. Er is ook zoveel om over rouw te vertellen en te leren. Aan het begin had ik al uitgelegd dat ik vooraf een programma had gemaakt maar dat ik daar met alle liefde van afwijk als de groep iets anders nodig blijkt te hebben. Wat fijn dat ik hierin op mijn intuïtie en mijn improvisatie skills kan vertrouwen. En zoals verwacht liep het hier en daar wat uit waardoor bepaalde oefeningen werden doorgeschoven of werden overgeslagen. En dat was he-le-maal oké voor de o-zo-vaak-perfectionistische Désirée! ;) Dat wat ik wilde doen hebben we namelijk allemaal gedaan en behandeld. En wat niet meer lukte vanwege de tijd werd ingevuld door spontane oefeningen en mooie gesprekken! Ik was lekker in het moment, voelde de flow en had een hele fijne afstemming met een minstens zo flexibele Yvonne die het gas onder haar maaltijden net zo makkelijk weer uitdraaide omdat het een uurtje later werd. Less bleek ook hier weer more. More tijd voor wat er op dat moment harder nodig was. Tot in de late uurtjes Deze vrijdag vloog dus voorbij. We hebben gewerkt in de kring, aan tafel binnen en buiten, op het gras en in het bos. We hebben gewerkt met allerlei materialen en zelfs met bomen. We werken in duo’s en als groep samen. Er worden tranen met elkaar gedeeld, frustraties en onbegrip van buitenstaanders, boosheid en onmacht maar we hebben ook verschrikkelijk hard gelachen met elkaar. We gingen de diepte in maar soms ging het ook helemaal nergens over (lees: vuurtje, wijn en ge-ouwehoer). Het mocht er allemaal zijn en het was er ook allemaal. De dag werd afgesloten met een lekker wijntje of ander drankje rondom de vuurkorf. Marshmallows boven het vuur en briefjes met wat je ook maar los wilde laten ín het vuur. Veel te laat rolden we ons bedje in want niemand wilde eigenlijk gaan slapen,. Zo blij waren ze dat er zoveel luisterende en begripvolle lieve oren waren… Wil je alsjeblieft uitlopen vanmiddag? Zaterdag, de laatste dag alweer. Ook deze dag begon met een yogasessie. Dit keer buiten op het terras van de enorm grote tuin van Yvonne. Terwijl de vogeltjes de nieuwe dag bezongen deden wij onze rustige oefeningen in de buitenlucht. Wat een enorm geluk hadden we met het weer deze retraite. Na wekenlang veel regen was daar eindelijk het langgehoopte lenteweer! Na een kort nachtje waren we weer helemaal klaar voor de dag. Tijdens de ochtendsessie werd mij gevraagd of ik alsjeblieft wilde uitlopen die middag. Het idee om om 16.00 uur weer naar huis te ‘moeten’ was geen fijn vooruitzicht voor de meeste deelnemers. Er vloeiden zelfs een paar tranen. En ik begrijp dat helemaal, heb het zelf ook zo ervaren toen ik zelf ooit een meerdaagse rouwworkshop volgde. Het is zo’n bijzonder en geborgen gevoel dat er ontstaat in zo’n groep, alles mag er zijn. Iedereen begrijp jou, spreekt jouw taal! En dan moet je die ‘grote boze wereld’ weer in. Moet je het weer helemaal zelf doen! Ik denk dat Yvonne en ik geen groter compliment konden krijgen dan met deze uitspraken. Ik: ‘Zullen we de pauze overslaan?’ Zij: ‘Ja, heel graag!’ Er werd ook die dag weer veel gedeeld met elkaar en dit leidde tot prachtige en intense gesprekken. Soms waren het spontane onderwerpen die aandacht vroegen en kregen en soms ontstond het gesprek naar aanleiding van een oefening. We waren hard aan het werk en voor ik het wist was het al tijd voor de lunch. De dag ervoor hadden we bewust een lange pauze ingelast omdat we tot ’s avonds laat door zouden gaan. Je moet ook je rust nemen en tijd inbouwen voor een middagdutje, wandeling en/of wat zelfreflectie. Deze middag zouden we om 16.00 uur afronden met het verzoek dus tot een uitloop ;) Ik wilde heel graag echt nog een opdracht met ze doen dus ik vroeg of ze de pauze na de lunch misschien wilden overslaan. ‘Ja, heel graag!’, was het antwoord. Mooi toch?! Liever leren dan pauzeren. Deze vrijdag bestond vooral uit het praten over en werken aan hoe nu verder met je verlies. Hoe de herinneringen aan die ander levend te houden, je te blijven verbinden met die ander. Niet loslaten maar anders vasthouden. Hoe dat te doen. Mooi hoe iedereen daarin zijn eigen rituelen of tips met elkaar deelt. Hoe iedereen leert van een ander. Herkenning en erkenning! We doen het dus echt samen zo’n rouwretraite! Ik voel mij dus niet de juf die alles weet, want dat is echt niet zo. Maar ik weet wel veel over rouw. Uit mijn studieboeken maar vooral uit eigen rouwervaring. Ik voel mij dus vooral de begeleider die ruimte en tijd maakt zodat iedereen zich gehoord en gezien voelt en kan delen of kan vragen wat nodig is. Die een veilige bedding creëert waarin iedereen tot rust mag komen van en tijdens die zware rouwarbeid. En toen werd het 16.00 uur… En we liepen uit zoals gewenst. Zo’n retraite kun en wil je vooral niet afraffelen. Mooi afhechten hoort erbij na zo’n intense tweeënhalve dag samen. Met een mooi ritueel namen we afscheid van elkaar, een groepsfoto volgde en vele lieve woorden en wensen voor elkaar werden uitgesproken. Daar gingen ze dan, onze eerste deelnemers van onze eerste rouwretraite. We zwaaiden ze uit, beide moe maar o zo voldaan. Met heel veel trots en ook plezier kijken we terug op deze mooie dagen. En wij niet alleen! Ik heb inmiddels met alle deelnemers alweer contact gehad en iedereen kijkt met een heel fijn en goed gevoel terug op deze retraite. Ze vonden het echt een cadeau voor zichzelf. Met toestemming deel ik graag een aantal reviews met je: • De retraite voelde comfortabel, veilig, integer en als thuiskomen. Oprecht rouw in de praktijk, letterlijk, goede keuze jouw bedrijfsnaam! • Ik wilde even op adem komen maar ook tools krijgen hoe ik met mijn rouw om kan gaan. Dat is zeker gelukt! • Ik geef jullie een dikke 8,5/9 ik vind het erg knap hoe de output was. Jullie voorbereidingen zijn zo fantastisch geweest dat kan niet anders! Anders kun je niet met zoveel vertrouwen, liefde en energie zoiets neerzetten. • Een prachtige, serene locatie. Ik vond het zo fijn om daar te zijn. • Ik hoop dat heel veel mensen zichzelf dit cadeau geven. Investeren in jezelf is zo belangrijk. Vaak doe je het wel werk gerelateerd maar waarom niet privé?? Doen dus!!! • Mensen om mij heen zien het aan me en ik merk het zelf ook, ik ervaar veel meer rust in mijn hoofd en ik kan meer genieten van alles! • De retraite is een juiste keuze geweest voor mij. Ik heb zulke fijne dagen achter de rug waar ik met de andere deelnemers zoveel herkenning in elkaar vond. Het maakt in dat opzicht echt niet uit wie je verloren bent. • Ik heb sinds de retraite al met veel vrienden gesproken over mijn rouw. Dat kon ik voor die tijd echt niet. • We zijn op zoveel verschillende manieren met onze rouw aan de slag gegaan dat ik dankzij Désirée echt weer wat tools heb gekregen waar ik verder mee kan. • Ik raad anderen dit ook echt aan, het is ook echt een cadeautje voor jezelf. Ik ben jullie allebei vooral dankbaar. Ik ben er heel positief over en vind zoiets wat nog amper gedaan wordt echt een meerwaarde. • Ik heb geleerd hoe goed voor mezelf te zorgen en niet constant op ‘aan’ te staan voor andere. En hoe hulp te vragen en dat ik niet alles alleen hoef te doen. • Mooie dames, jullie hebben de planning niet mooier gemaakt dan het eindresultaat en dat was top! Lieve Yvonne, bedankt! Speciaal een woord van dank aan mijn lieve vriendin en collega Yvonne die haar hart en huis openstelde voor ons allemaal. Die dit avontuur met mij aandurfde als, zoals ze het zelf zegt, niet-ervaringsdeskundige. Die zorgde dat het ons aan werkelijk niets ontbrak. Ze kookte de heerlijkste (veelal biologische) gerechten, schonk lekkere koele drankjes, stookte de vuurkorf op en was een superfijne yogadocente! Er was veel van alles en je proefde haar liefde voor koken en de medemens in alles door. Yvonne, we hebben al veel mooie evenementen samen georganiseerd maar dit was voor mij wel een van de mooiste. Fijn dat we van 16-18 september weer samen een rouwretraite mogen verzorgen. Bedankt! Lees hier alles over de volgende rouwretraite! En over dat volgende mooi project uit de eerste alinea… Zie mijn website. Sinds vorige week staat er namelijk een heuse Webshop op mijn website! Mijn allereerste eigen rouwproduct is namelijk gelanceerd: mijn Rouwpakket ! Over een mooi cadeau voor jezelf of de ander gesproken!! Een werkelijk uniek zelfhulp/troostpakket voor iedereen in rouw en iedereen die een ander wil steunen na een ingrijpend verlies. De hele PR-campagne gaat eerdaags van start maar neem gerust alvast een kijkje, ze staan klaar om verzonden te worden. Woei!

Onderdompelen. Wat voel jij bij dit woord? Spoiler alert: ik hou van metaforen. Deze blog heeft er wel een paar ;) Ik weet niet hoe dat bij jullie zit maar ik ben een beelddenker en ik krijg bij het woord (onder)dompelen altijd een fijn en warm gevoel. Ik zie dan een heerlijk groot en warm bad voor mij met waterstralen die mijn vermoeide lijf masseren. Zo’n bad waar je eigenlijk niet meer uit wilt stappen. Waar je het liefst uren in ligt met een kop thee, een overdosis Hammam showergel van de Rituals, een goed boek en een lekker muziekje op de achtergrond. Je hoort het al, ik heb duidelijk behoefte aan een bad (die we helaas niet hebben) en aan rust. Bij dompelen denk ik ook aan het warme bad gevoel dat ik krijg als ik bij mijn liefste familie en vrienden ben. Je heerlijk onderdompelen in de gezelligheid, het plezier, de lol en de liefde die je voelt van de mensen die je zo ontzettend dierbaar zijn. Zo’n gevoel heb ik bijvoorbeeld heel sterk tijdens ons jaarlijkse familie de Bruin-weekend. Dit jaar gaan we al voor de 42e(!) keer op familiereünie. Heerlijk met z’n allen ontspannen, lachen, spelletjes spelen, bonte avonden en veel bijkletsen. Kortom, jezelf helemaal onderdompelen in het moment, samen met de mensen van wie je houdt. Deze weekenden zijn voor mij nog véél belangrijker geworden sinds de dood van mijn ouders. Maar ik denk ook aan andere soorten van onderdompelen.. Je kent de koppen vast nog wel uit de kranten of van het journaal: ‘Oss in rouw gedompeld na ongeluk met bakfiets’. Dit is slechts één van de vele voorbeelden. MH17, de Bijlmerramp, de cafébrand in Volendam. Complete dorpen, steden, families, naties worden in rouw gedompeld bij grote rampen en ongelukken. De beelden vliegen over je netvlies en er zijn maar weinig mensen die niet geraakt zijn door wat ze horen of zien. Iedereen heeft het erover. En terecht! Het raakt ons allemaal op zekere manier. Is het niet omdat je een van de overledenen of getroffenen persoonlijk kent dan is het wel omdat het raakt aan een eigen verlies, pijn of angst. Dit is het soort van onderdompelen dat we niet willen ervaren. Waar we het liefst héél ver bij vandaan blijven! Om maar even in mijn bad-metaforen te blijven, dit is een koud, akelig koud en naar bad. Zo’n bad waarvan je de stop niet snel genoeg kunt vinden. Weg met dat koude water! Weg met al die pijn! Jezelf in rouw dompelen Goed, ik heb dus verschillende gevoelens bij het woord (onder)dompelen. Ik wil het nu hebben over jezelf bewust onderdompelen in rouw. Bewust te duiken in dat bad van rouw. Niet direct op zoek te gaan naar de stop om het water zo snel mogelijk weg te laten lopen maar er helemaal in op te gaan. Hoe koud soms ook. Ik had je al gewaarschuwd, ik hou van metaforen. Heb je het door? ;) Eind mei organiseer ik samen met mijn vriendin Yvonne mijn allereerste rouwretraite. We kijken er enorm naar uit! Wij bieden vijf mensen in rouw dat warme bad, die warmte, die ontspanning en die rust waarover ik het eerder had. En vooruit, zelfs de Hammam douchegel als ze dat willen! Van donderdagavond tot en met zaterdagmiddag mogen deze mensen zich onderdompelen in onze professionele zorg en aandacht. In onze optiek een veilige basis, een warm bad, om je compleet onder te dompelen in je eigen rouw. Waarom zou iemand dit willen?! Nee maar serieus, WAAROM? Waarom zou een weldenkend mens zich bewust onderdompelen in iets waar je het liefst zo snel mogelijk vanaf wilt?! Waar je zo ver mogelijk bij vandaan wilt blijven! Twee dagen lang wroeten in je eigen rouw, pijn, gemis en verdriet? No way, José! En toch is dat precies de reden om het wél te doen! Uit eigen ervaring kan ik je vertellen dat zo’n rouwweekend mij enorm heeft geholpen. Ik heb jarenlang mijn rouw ontkent. Wilde er niet aan. Er was niets met mij aan de hand. En als er wel wat aan de hand zou zijn dan kon ik dat zelf wel oplossen. Dat! En toen ging het écht niet meer. Er móest iets gebeuren! Dus wat deed ik? Ik sprong! Ik koos voor een Verlaat Verdriet weekend. Samen met drie lotgenoten (die ook als kind een ouder verloren) ben ik een weekend lang met mijn verlate rouw aan de slag gegaan. Ja, het was pittig en soms heel zwaar! Ja, ik heb gehuild en (voor het eerst) echt gevoeld! Maar bovenal… JA, wat heeft het mij enorm veel (h)erkenning, inzichten, energie en rust gebracht!! Ik heb daar mogen ervaren hoe je niet alleen staat in je verdriet. Dat je niet anders of gek bent om wat je denkt en voelt (dat dacht ik oprecht). Dat jouw lotgenoten soortgelijke gevoelens en emoties ervaren. Dat je duidelijk lichter naar huis gaat dan dat je binnenkwam. Dat je handvatten krijgt om te leren rouwen. En vooral, dat je weer leert te genieten van het leven! Mijn rouwproces heeft daar een enorme boost gekregen! En hoe bijzonder is het dat ik mijn cliënten nu precies dezelfde dingen hoor zeggen!! Dat ze blij zijn dat zij ook de sprong durfden te wagen. Durf jij ook de sprong te wagen?? Inmiddels hebben twee vrouwen en een man zich ingeschreven voor deze retraite. De eerste aanmelding kwam, niet gelogen, binnen een half uur na het bekendmaken van de retraite. Haar letterlijke reactie in de mail was: ‘De retraite klinkt als een heerlijke fijne beleving. Ik zou graag dit weekend willen aansluiten. Het klinkt als een verademing.’ Toen ik haar belde gaf ze aan dat ze echt op zoiets had zitten wachten. In een andere omgeving, bewust tijd vrijmaken voor je rouw maar wel met de nodige ontspanning tussendoor. En jij? Zit jij ook op zoiets te wachten? Wil jij ook hard werken aan jouw rouw en tussendoor ontspannen en je (h)erkend weten bij lotgenoten met een soortgelijk verlies? Er zijn nog slechts twee plekjes vrij. Verloor jij een dierbare en loop je vast in jouw (verlate) rouw? Voel je welkom in ons warme, luxe en veilige bad waar we jou en je lotgenoten naast al het rouwwerk verwennen met lekker eten, kampvuurtjes en de prachtige natuur! Alle informatie is hier te vinden!

Als alles geregeld is... Drie maanden geleden verloor ze haar moeder na een zwaar ziekbed. We hadden de laatste weken al wat heen en weer geappt en nu zat ze tegenover mij in de praktijk. Het rouwen valt haar, uiteraard, erg zwaar. De meeste regelzaken zijn nu wel gedaan. Haar abonnementen zijn stopgezet, spullen uitgezocht en wat verder nog geregeld moest worden heeft ze samen met haar vader geregeld. En dan? Dan begint het grote ‘voelen’. De grote leegte. Uit het regelhoofd, uit de regelstand nog meer naar het lege gevoel dat er al drie maanden is. Geen afleiding meer van alle dingen die geregeld moeten worden als je dierbare overlijdt. Een mooie metafoor voor zo'n heftig gevoel En och dat voelen… De realiteit tot je door laten dringen, het besef van NOOIT MEER ! Nooit meer even bellen over de gekkigheden van de (klein)kinderen. Nooit meer de wijze raad die je als volassen vrouw gewoon nog nodig hebt van je moeder. Nooit meer kletsen om het kletsen over alles en niets. Nooit meer het kleine meisje van je moeder kunnen zijn. Voor altijd die onvoorwaardelijke liefde moeten missen. We spraken over hoe de afgelopen dagen en weken voor haar zijn geweest. Waar ze tegenaan loopt en waar ze mee rondloopt. Wat zo bijzonder is aan deze vrouw is haar gave om met hele heldere metaforen woorden te geven aan haar gevoel. Metaforen die ook heel verdrietig zijn, die raken. Ze omschreef het als volgt. Het voelt alsof ik solliciteer naar de functie “Hoe verwerk ik het verdriet van mijn moeder?’ . Maar ik heb geen idee hoe ik aan de juiste papieren en diploma’s moet komen om deze baan te krijgen. En kan ik wel voldoen aan alle functie eisen? Dat frustreert niet alleen, het maakt haar ook onzeker en soms wanhopig. Rouw is geen keuzevak Het is ook nogal wat. Nooit rouw als vak gehad op school, zoals niemand van ons, en dan voor een nieuwe functie komen te staan waarvoor je geen papieren hebt gehaald. En je wilt die baan wel hebben want hoe kun je anders leren leven met dit intense verdriet? De wanhoop was te lezen op haar gezicht. Dit is geen kwestie van falen of van het missen van de juiste papieren. Dit is het gevolg van het houden van iemand. Zonder liefde geen rouw. De rouw die volgt na het verliezen van iets of iemand. Daar is geen papiertje voor te halen, dat ervaar je pas als je het in de praktijk moet brengen. Ze had nog meer mooie metaforen. Over hoe het voelt alsof ze in een enorme zee zwemt waarbij er geen land te zien is en er geen reddingsboeien of bootjes zijn om even op uit te rusten. Hoe je dus maar door moet blijven zwemmen om niet kopje onder te gaan. En hoe doodvermoeiend dat is. Je kop boven water proberen te houden. Is dit herkenbaar voor jou? Waarschijnlijk herkennen heel veel mensen zich in deze uitleg. Letterlijk het water aan de lippen voelen staan maar even stoppen met watertrappelen of zwemmen is geen optie want dan zak je naar de bodem. En dan? Wat gebeurt er dan met je? Verdrink je dan in een grote zee van verdriet? Zijn er wel mensen die je weer naar boven helpen? Zoveel vragen, zoveel onmacht. Zoveel verdriet. Hoe nu verder zonder papieren? Na een lang en intensief gesprek ging ze naar huis. Ze was heel blij haar verhaal te kunnen delen met mij. Ik kon haar op veel vlakken geruststellen; ‘Nee, je bent niet gek, deze gevoelens en emoties zijn heel normaal binnen rouw’. Ze wil graag meer hulp en voelt er veel voor om met lotgenoten te spreken en te leren binnen een rouwgroep. In maart hoop ik (als de Corona regels het toelaten) te mogen starten met een nieuwe rouwgroep en zij is daar zeker een deelneemster van! Zou jij ook weleens je gevoelens, emoties en angsten met mij en/of anderen willen delen? Of kun jij nog geen woorden geven aan jouw gevoelens? Dat is he-le-maal oké!! Niet iedereen kan zo goed omschrijven wat hij of zij voelt. Het is ook vaak heel erg lastig om woorden te geven aan wat je voelt. Laat mij je daarbij helpen! Door met elkaar te praten maar vooral ook door te doen, met opdrachten en oefeningen. Uit je hoofd, naar je gevoel! Naar je verdriet in plaats ervan weg te gaan. Je moet het wel zelf doen, maar beslist niet alleen! NB. Toen ik vroeg of ik de metafoor en het verhaal van deze vrouw hier mocht delen reageerde ze direct met: Doen!!! Deze blog is dus met haar toestemming.

Ik durfde het bijna niet te vragen maar deed het toch. Sommige vragen stel je liever niet. Dit zijn vooral vragen waarop je het antwoord eigenlijk liever niet wilt horen. Of waarop je het antwoord eigenlijk allang weet maar zolang het nog niet uitgesproken is, is het er niet. Denk je. Die antwoorden kun je dus eigenlijk niet aan. Denk je. Ik denk daar inmiddels iets anders over. Rouwbegeleiders zijn eigenlijk net mensen Mensen die inderdaad veel thema's en taboes bespreekbaar durven maken maar die dit soms ook best lastig kunnen vinden. Afgelopen vrijdag stond ik voor zo’n vraag die ik lie ver niet stel. Ik stelde voor het eerst in mijn leven iemand de vraag of hij weleens had overwogen om een einde aan zijn leven te maken. En man, wat had ik tegen die vraag aan zitten hikken. Bang voor het antwoord dat zou komen terwijl ik van tevoren heel goed wist dat het antwoord bevestigend zou zijn. Hoe kan het dan dat de vraag stellen nog steeds zo lastig is? Nou heel eenvoudig. Ik wist van tevoren niet precies wat of hoe mijn reactie zou zijn. Hoe die ‘hoorde’ te zijn. Of ik de vraag wel voldoende veilig had ‘ingekleed’. Of ik hem wel goed kon opvangen na het uitspreken van zijn antwoord. Dat dus. Wat het daarnaast ook niet makkelijk maakte waren die zeven paar ogen die via mijn Zoomscherm meekeken en luisterden naar dit gesprek tussen Elwin en mij. Je begrijpt nu vast dat dit geen ‘echt’ gesprek was. Zoiets intiems en gevoeligs zou ik namelijk ook nooit delen met jullie. Nee, dit alles hierboven speelde zich af tijdens het praktische gedeelte van de ‘Signalerings-training suïcidepreventie’. Een training die ik afgelopen vrijdag samen met 6 andere geïnteresseerden volgde bij Jeannette Pullen en Elwin Goedgedrag van het Suicide Preventie Centrum Harderwijk. Nooit uitgeleerd Ik ontmoet veel mensen in en buiten mijn praktijk die hun diepste zielenroerselen met mij delen. Ik ben in het verleden ook, geheel onverwacht, kennissen en vrienden verloren aan zelfdoding. Het is dus niet ondenkbaar dat ooit iemand zijn of haar gedachten aan suïcide, zelfdoding of zelfmoord (ik heb geleerd dat al deze woorden ‘mogen’) met mij zal delen. Ik wilde mij voorbereiden op deze verhalen maar dus ook op het stellen van deze vraag. En ik wilde vooral voorbereid zijn op mijn eigen reactie op een bevestigend antwoord als ik de vraag ooit zou stellen. Ik vond de hele training ontzettend waardevol. Jeannette is een ervaringsdeskundige als het gaat om het verliezen van een dierbare door zelfdoding en het bijstaan en leven met een suïcidale dierbare. En Elwin heeft zelf lang met de gedachte aan zelfmoord rondgelopen. Hoe bijzonder is het dan dat je mag leren van en delen met twee ervaringsdeskundigen?! Naast een brede theorie krijg je vooral veel do’s en dont’s waar je echt wat aan hebt. En je gaat aan het einde dus ook echt oefenen in gesprekstechnieken. Niet met een trainingsacteur die zich inleeft maar met iemand die deze gedachten echt heeft gekend! Bij twijfel doen! Mijn grootste les van deze training: je kunt het eigenlijk niet echt fout doen als je deze vraag stelt. Zolang je diegene maar niet heel erg gaat lopen redden of oppervlakkig gaat geruststellen. Gaat wijzen op alles waarvoor hij/zij vooral wel moet blijven leven. Luisteren en er vooral zijn is al heel erg helpend. Als je al over ‘fouten’ kunt spreken dan is in mijn optiek de grootste fout misschien wel de vraag juist niet stellen terwijl je wel een vermoeden hebt dat deze gedachten misschien bij iemand spelen. Vertrouw hierin dus op je onderbuikgevoel en negeer die niet. Zet je eigen angst opzij en stel de vraag! Ik heb geleerd dat je daarmee niet iemand juist op gedachten brengt. Iets wat heel veel mensen denken. Je mag, zoals ik in mijn oefengesprek heb gedaan, gewoon aangeven dat je het heel lastig vind om deze vraag te stellen. Dat het nieuw voor je is en dat je het spannend vind. Want dat is het ook, zowel de vraag stellen als het antwoord ontvangen! Mijn angst om deze vraag te stellen kwam dus vooral voort uit mijn eigen angst om het antwoord en hoe daar dan goed genoeg mee om te gaan. Waarom iedereen deze training zou moeten volgen Ik kreeg hele fijne feedback van zowel Elwin als Jeannette. Werd gesterkt in mijn aanpak rondom deze vraag en hoe ik daarmee ben omgegaan. Hoe spannend ik het ook vond om deze vraag aan een ervaringsdeskundige te stellen met een 7 koppig publiek, ik ben heel dankbaar voor deze kans! En nee, het maakt het vast niet minder lastig als deze situatie zich ooit echt voordoet maar gelukkig weet ik nu wel dat ik het durf. En hoe ik diegene kan helpen en kan doorverwijzen. Een gedachte die mij ook gaat helpen: wat ik op dat moment voel is nog steeds niets in vergelijking met de wanhoop, pijn en angst van degene tegenover mij. Durf dit maar eens uit te spreken tegen een ander! Ik zet mij dus over mijn eigen bezwaren heen en ben er voor de ander! Ik zou willen dat elke docent, hulpverlener, geïnteresseerde deze training gaat volgen. Laten we niet alleen rouw meer bespreekbaar maken maar ook de gedachten aan suïcide, zelfdoding of zelfmoord! Een opmerking die nog lang bleef hangen... Nog een laatste overpeinzing die ik met jullie wil delen. Een zin die een mededeelnemer tijdens de training uitsprak. Een, blijkbaar, veelgehoorde uitspraak die ik nog niet kende maar die mij nu een paar dagen later nog steeds misselijk en erg verdrietig maakt: liever in de kist dan uit de kast… Wat is er nog veel werk te doen, lieve mensen! Heb jij hulp nodig? Loop je zelf met de gedachte aan zelfdoding of ben je een nabestaande van zelfdoding? Er is op allerlei manieren hulp te krijgen via het Suïcide Preventie Centrum . Blijf er niet mee rondlopen maar deel je gedachten en verhalen met ervaringsdeskundigen en professionals! Of deel ze met mij, dan breng ik je in contact met de juiste personen.